ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΥΒΡΕΩΣ - ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

(Δημοσίευση: 5 Σεπτεμβρίου 2007)

Αγαπητοί Φυλλομάντες.

Παρακαλώ για τη φιλοξενία κάποιων απαντήσεων, σε σχόλια για το άρθρο μου «τα πύρινα και τα μέτωπα».

Ευχαριστώ όσους διάβασαν το άρθρο μου, και ιδιαίτερα όσους το σχολίασαν. Δε μπορώ εδώ να ανταποδώσω την οφειλόμενη τιμή παρά συνοπτικά.

Υποχρεούμαι, στο όνομα όσων συμφώνησαν στις θέσεις και το πνεύμα του κειμένου μου, κι όχι μόνον αυτών πιστεύω, να σχολιάσω αρχικά ορισμένες επικρίσεις. Φασιστικά ταμπελαρίσματα, ανεπίτρεπτα ψυχογραφήματα και παρεκβατικά αντιμιλητά, καταφανώς αστήρικτα κι άδικα, νομίζω ότι ξεπερνούν τα όρια του αναγκαίου πάθους στο δημόσιο διάλογο, πάθους που άλλωστε και στο δικό μου κείμενο περισσεύει.

Συμμερίζομαι την αγανάκτηση απέναντι στην ύβρι. Χαίρομαι όμως που κάποια σχόλια διέκριναν στο «ασεβές» ύφος μου όχι ύβρι, αλλα συμ-πάθεια στους αεί υβριζόμενους, λόγω και έργω, ως όλοι ελόγου μας. Το πολιτικό καταχέριασμα, με χαρακτηρισμούς που συνοψίζουν την ουσία, χωρίς να την υποκαθιστούν αλλά και χωρίς να ενδίδουν παγίως σε γλυκανάλατους αποδομητικούς κανόνες ευκοσμίας, δεν είναι ύβρις. Υβρις είναι ο,τι κυριαρχεί κι αγωνίζεται λυσσαλέα να αναπαραχθεί ως δημόσιος λόγος. Κανείς μας δεν είναι στο απυρόβλητο, όσον αφορά τη συμμετοχή του στην άθλια αυτή αναπαραγωγή. Όμως απ' τη μεριά μου θα αφουγκραστώ κάποιες υπερβολές, σα λεξούλα ενός (δικού μου) αγνώστου, κι όχι σα μέρος του λόγου τους και του δικού τους πόστου. Σίγουρα η καταλαγή και η ψύχραιμη ανάλυση είναι αναγκαίες όσο και η έντονη υπόδειξη, σίγουρα απαιτείται οικονομία λόγων, συνήθως όμως η όντως υβριστική αμετροέπεια είναι διακριτή σε κάθε στάση και κείμενο.

Η αλήθεια είναι μία, αν και οι αλήθειες μας είναι πολλές όπως οι όψεις της, αν και υπάρχει πάντα δουλειά για μας και για τις επόμενες γενιές. Πολύπλευρη, ολιγοθώρητη και με μέλλον, η αλήθεια έχει βασανιστικό το εκάστοτε παρόν, αλλα έχει παρόν, όπως και παρελθόν. Η ιστορία (των πολλών ιστορικών, θα συμφωνήσω), η λογική, καθώς και η υποκειμενική θεώρηση-πίστη είναι ό,τι καλύτερο έχουμε για την προσέγγιση της, και η πολυφωνία είναι όρος της αναζήτησής της, σε πλήρη αντιπαράθεση με κάθε επιζητούμενη (ποικιλοτρόπως) μονοφωνία αλλά κι οποιαδήποτε στατική χάβρα που ισοκρατεί στην κυρίαρχη μονοφωνία. Η ιστορία, κι ο Αϊνστάϊν μαζι, όπως το θελει ένα σχόλιο, δεν οδηγεί μονοσήμαντα στη δική μου (κι όχι μόνο, παρακαλώ) εκδοχή, αλλά δεν αφήνει πίσω της απλώς μια πολύφωνη βαβούρα, αφήνει πίσω της κομμάτια κοινής αλήθειας. Ας πούμε, νομιμοποιεί την υποστήριξη της εκδοχής μου ως εκδοχής, καθιστά υποχρεωτικό το συνυπολογισμό της σε κάθε περίπτωση, υποδεικνύει με σαφήνεια τον πράγματι υπόχρεο των όποιων αποδείξεων, καταδεικνύει αθέμιτο και υποκριτικό τον αποκλεισμό της για δικονομικούς δήθεν λόγους, αποκαλύπτει ως κάπηλη (τουλάχιστον) την άλλη «μοναδική αλήθεια» και ιχνογραφεί το χαρακτήρα των σχετικών αντιλήψεων. Η δική μου αντίληψη αντέχει την ειδικότερη διάψευση τής εκδοχής μου, διότι διατηρεί σε πρώτο πλάνο το αίτημα τού δια ταύτα, έστω κι αν περιορίζει την (καθόλου αμφίσημη, όπως μου καταλογίσθηκε, αλλά αμφίστομη), απάντηση, στα τεχνικά όρια ενός μικρού κειμένου, ή έστω κι αν δεν συνοδεύεται από απάντηση. Διατηρεί το αίτημα, τοποθετώντας το σε όρους πού δύσκολα μπορούν να αμφισβητηθούν, δηλαδή σε (πραγματικό) εχθρικό-συνομωτικό περιβάλλον, με (απογοητευτικά) μπάχαλο κατάσταση και με (ευρύτερο) προοδευτισμό της πλάκας.

Ετσι, αν οι πυρκαγιές είναι αθώες, το (πολυμέτωπο) αίτημα ανασύνταξης παραμένει ακέραιο εν μέσω του ως άνω τριγώνου, του οποίου καμμία πλευρά δεν θίγεται. Αντίθετα, ορισμένες (ορισμένες) αντιλήψεις είναι πλήρως υποθηκευμένες στην ειδικότερη εκτίμηση, η οποία και αθεμίτως οδηγεί τη μέθοδο (συσκοτίζοντας τα 2 απ' τα 3 άνω σκέλη, αλλά και τα περί το μπάχαλο), γι αυτό δεν αντέχουν ως αντιλήψεις. Δηλαδή, αν οι πυρκαγιές είναι ασύμμετρες (ή η γνώμη μας για τον Καραμανλή, τον Παπανδρέου, το Σύριζα κτλ) όλη η αντίληψη πάει περίπατο. Αναδύονται εδώ, και πολύ πέραν του συγκεκριμένου, σημαντικά ιδεολογικά-πολιτικά ζητήματα όπως το εξης σφόδρα ενοχλητικό. Το βάρος των αποδείξεων (εν γένει) έχουν οι ελέφαντες. Το «προοδευτικό» πλεονέκτημα της έδρας έχει χαθεί (ευτυχώς), εξ αιτίας των ως άνω αντιλήψεων, και το μόνο που μένει εδώ είναι η ανάγκη να ενσωματωθεί οργανικά η απώλεια αυτή στον προοδευτισμό, ας τον πούμε.  Ο τρέχων (ευρύς) προοδευτισμός δεν βρίσκεται στην έδρα, ούτε καν στο ακροατήριο, αλλού βρίσκεται. Αείποτε εγκαλείται ως υποκείμενο (για όσους αρέσκονται στα τσιτάτα), και τώρα εγκαλείται ιδιαίτερα.

Βρίσκω εντυπωσιακή, από μιά άποψη, την ενασχόληση με τις δευτερολογίες, παρούσης της πρωτολογίας Θεοδωράκη. Προσωπικά την ανέμενα, όπως και κάθε του παρέμβαση στα μείζονα, αν και διαφωνώντας που και που. Επανήλθε προχθές, στο Τσαντίρι του Λαζόπουλου, σπαράζοντας γιατί η διανόηση δε μιλά - ευτυχώς που υπάρχει ο Μίκης. Για τη γνώμη μου, η μισή δεν ξέρει που πατά και που πηγαίνει, κι η άλλη μισή είναι παγιδευμένη στο (χαμένο) ρόλο του ζήτουλα-κριτή. Η διανόηση είναι χαμένη, χαζεμένη, στη μεγάλη της πλειοψηφία, ιδιαίτερα την προοδευτική. Πριν την αναγκαία ανα-θεωρία των πραγμάτων, που θα επέτρεπε αυτό τον απεγκλωβισμό, είναι βασικό να παρακάμψουμε τα στρατηγικά, όσο γίνεται, (συμφωνώ απολύτως σε σχετική παρατήρηση ), αφήνοντας ατρομοκράτητο τον αναγκαίο χώρο τους, και να βουτήξουμε στα ιδεολογικά. Δεν εννοώ τα σχολαστικά ορθοτομήματα, εννοώ τη στάση μας απέναντι στην αλήθεια (του, ο καθείς, αν θέλετε). Ξέρω πως δεν αρκεί, δια μιάς, δεν αρκεί ο καθείς να μεγεθύνει απλώς τη δική του αλήθεια. Ο διάλογος (και δεν εννοώ το μικρό αυτό καυγά), θα κρατήσει, το ζήτημα κυρίως είναι να ανοίξει. Οσο για την ημερήσια διάταξη (δηλαδή τα επίδικα του διαλόγου)  δικαιούται-υποχρεούται ο καθείς, κρινόμενος βεβαίως όπως όλοι μας, να τα προτείνει κατά τη δική του ευθύνη, κρίση και εκτύλιξη, κι όχι κατά την αλλότρια διάθεση, και κυρίως όχι κατά την ισχύουσα τάξη. Θεωρώ μάλιστα, πως, ιδίως σε εποχές στασιμότητας, το δίκοπο αυτό μαχαίρι είναι απαραίτητο, περισσότερο από όσο είναι ενοχλητικό.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.

Ολύμπιος  Καμένος, 13 / 09 / 07

	1. 19-09-2007 15:48
	ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΕΣ... Σε αυτή τη συζήτηση, που θα άξιζε να έχει μεγαλύτερη συμμετοχή, θα ήθελα να κάνω 4 σύντομα σχόλια:  1)Πράγματι, για όποιον καταλαβαίνει (κι ας μού συχωρεθεί ο αυστηρός τόνος), το τρίγωνο έχει τις εξής τρεις πλευρές: το (πραγματικό) εχθρικό-συνομωτικό περιβάλλον, την (απογοητευτικά) μπάχαλο κατάσταση και τον(ευρύτερο) προοδευτισμό της πλάκας. Αυτά στο μικρο-μεσαίο ταμπλώ, φίλε Καμένε, ορίζουν τα ζύγια της δυσκολίας της κατάστασης.   2) Πράγματι, κανένα εγχείρημα και καμμία συγκυριακή συσπείρωση δεν έχει τύχη εάν δεν "βουτήξουμε στα ιδεολογικά". Να ανοίξουμε λοιπόν τα μέτωπα αξιών. Εργαλείων και νοοτροπιών. Αυτά στο μεσαίο-μεγάλο ταμπλώ. Περιμένω συμμετοχές στη συζήτηση.  3) Αυτό που προσπάθησα να πώ στο προηγούμενο σύντομο σχόλιό μου, είναι πως η νέα αριστερά (ή όπως αλλιώς θέλετε να την πούμε) ή θα έχει στο στόμα της και στην καρδιά της τη λέξη πατρίδα, ή ΔΕΝ θα είναι αριστερά.   4) Φίλε Ναπολέοντα, σε διαβάζω όσο μπορώ... Θα μού επιτρέψεις μία παρατήρηση: Το θέμα μου σήμερα ,εν έτει 2007, δεν είναι εάν η αριστερά το 1940 ήταν η παρέα του Ζαχαριάδη (ή κάποια άλλη παρέα)... Το θέμα μου είναι ποιά ήταν το 1940 η ενδεδειγμένη "αριστερή στάση" απέναντι στην ιταλική επίθεση. Το θέμα μου είναι ότι ο Ζαχαριάδης ήταν εκείνος που φυλακισμένος μέσα στην Ακροναυπλία από τη δικτατορία Μεταξά, είπε στις 29/10/1940 "ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ, ναι στον αγώνα που διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά", ενώ άλλες (αντιζαχαριαδικές, εκ των υστέρων όμως) "αριστερές" παρέες δίσταζαν και ψάχνονταν μήπως δεν έπρεπε "να εκτεθεί φιλοδικτατορικά το Κόμμα" κλ.π.   Επομένως: όταν μιλάμε για ιστορία (και για την ιστορία της αριστεράς, πιο ειδικά) καλό είναι να βλέπουμε τις τοποθετήσεις του καθενός πάνω στα διλήμματα μεγάλης κλίμακας, δηλαδή πάνω στις μεγάλες διχάλες. Ποιά π.χ. ήταν η στάση π.χ. του Κολοκοτρώνη σε ένα θέμα και ποιά του Κωλέτη, ποιά του Παπαφλέσσα και ποιά του Μαυροκορδάτου.  "Ναι ή όχι στην υπεράσπιση της πατρίδας;" αυτό είναι το θέμα ΚΑΙ σήμερα, αν και -εννοείται- με εντελώς διαφορετικούς όρους και μορφή.   Το θέμα μου, λοιπόν, σήμερα εν έτει 2007, είναι πως ΔΥΣΤΥΧΩΣ ως προς το ζήτημα της πατριωτικής πλευράς της συνείδησης, τα διάφορα μεταζαχαριαδικά αριστερά κομματικά μορφώματα συνεχίζουν να έχουν μία τεράστια τρύπα. Τόσο τεράστια όσο και ο αφελής ή δογματικός ή πασιφιστικός ή βολεμένος (ή όλα μαζί) κοσμοπολιτισμός-διεθνισμός τους.   Το θέμα μου, σήμερα εν έτει 2007, είναι ότι σε αυτό το ΚΡΙΣΙΜΟΤΑΤΟ σημείο ο ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ΤΟΥ 1940 ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΖΑΧΑΡΙΑΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ 2007...  ΠΑΛΙΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ

ΠΑΛΙΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ

	2. 11-12-2007 12:08
	Ελπίδες για συζήτηση. Με τον "ΠΑΛΙΟ ΣΥΝΤΡΟΦΟ" συμφωνώ επί της ουσίας. Κάτι άλλωστε που με τράβηξε στο Φυλλομάντη, είναι η ελπίδα να γίνει μία συζήτηση σε βάθος για τη σχέση της αριστεράς με αυτό που λέμε πατρίδα, έθνος κ.λπ.   Θα ήθελα λοιπόν από τον Π.Σ. ή από κάθε άλλον να μου πεί πώς μπαίνει σήμερα το ζήτημα. Φίλε Π.Σ. το πρόβλημα είναι ότι η αριστερά δεν έχει πατριωτικούς προσανατολισμούς, λίγο δικαιολογημένα, λίγο αδικαιολόγητα. Στην Ελλάδα η αριστερά γίνεται πατριωτική μόνο εάν η χώρα υποστεί ξένη επίθεση...  Επίσης ενδιαφέρον έχει η διάκριση μεταξύ εθνικισμού και πατριωτισμού που είδα σε μερικά σχόλια. Ο Γιανναράς είναι λίγο υπερβολικός.   Φιλικά,  Δημητριάδης Αποστόλης.

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ