ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

(Δημοσίευση: 16 Ἰανουαρίου 2008)

Με την ευκαιρια παραπονων για τη δυσκολη γραφη μου, από αναγνωστες που τιμουν με το διαβασμα και την κριτικη τους τα κειμενα μου, ηθελα να σημειωσω μερικα πραγματα γενικοτερα για τα δυσκολα κειμενα.

Η κριτικη για τη γραφη, είναι ένα ζητημα που παντα οφειλει να παιρνει σοβαρα οποιος πιανει μολυβι για δημοσιο λογο.  Προσπαθω να ανταποκρινομαι εμπρακτως, το πόσο τα καταφερνω είναι κι αυτό φυσικα υπο κριση.

Η κακη γραφη, είναι παντα μια πιθανοτητα σε καποιο κειμενο, και σημαντικη παραμετρος της δυσκολιας του.  Μια άλλη παραμετρος είναι το πολυσυνθετο καποιων θεματων, παντα σε συναρτηση με την ουσια των προβαλλομενων θεσεων που, ελλειπεις ή ασυγκροτητες ή αντιφατικες, επιτεινουν τη δυσκολια.

Ηθελα ωστοσο, να παρακαλεσω για την υπομονη των αναγνωστων και τη φιλοπονη διαθεση τους απεναντι σε κειμενα με δυσκολο αντικειμενο και διεισδυτικη διαθεση, ως απαραιτητη για την περαν του πεπατημενου σχολιασμου, επικοινωνια και προσεγγιση των κοινωνικοπολιτικων πραγματων.  Η χρηση πυκνων εννοιων, συχνα μη οικειων ή και συγκεχυμενων, καθως και η αναπτυξη περιπλοκων προβληματικων, είναι περιπου αναγκαστικη σε τετοια κειμενα.  Επισης το διλημμα «μεγαλυτερη εκταση ή πιο συμπυκνωμενη γραφη»  βαζει επιπροσθετες δυσκολιες στο γραφιά, πολλω μαλλον όταν αυτος υπολειπεται του καλου τεχνιτη.  Γενικα η παραθετικη - στρωτη γραφη (η απαλλαγμενη από παρενθετες επεξηγησεις και κυριως από παρενθετες περαιτερω φορτισεις των φρασεων, καθως κι απαλλαγμενη από συνθετες φραστικες δομες) απαιτει περισσοτερο χωρο και κυριως πλατειαζει, χανει τις επικεντρωσεις της, ιδιως όταν ο ογκος των πληροφοριων είναι μεγαλος.  (Ο αναγνωστης μπορει εδώ να εξετασει ως παραδειγμα την ιδια την παραπανω φραση, κατά βαση απλη).  Το ιδιο συμβαινει και με τις εννοιες, που η απλοποιηση τους δεν αφορα την αντικατασταση λεξεων, αλλα εκτεταμενη κατά περιπτωση, επεξηγηση.  Παντα βεβαια υπαρχει ένα θεμα μετρου, αναλογα και με το στοχο του κάθε κειμενου.

Ηθελα ακομα να θυμισω στους αναγνωστες μερικα πραγματα, για τα κειμενα (κάθε ειδους), με θεωρητικες αναφορες.  Οι θεωρητικες αναφορες, είναι συχνα αναγκαια εργαλεια για την κατανοηση των πραγματων, δεν αποτελουν βιτσιο απεναντι σε πραγματα που μπορουν «να ειπωθουν πιο απλα», αναλογα παντα και με το στοχο του κειμενου. Τετοια κειμενα λοιπον, συχνα δεν παραθετουν απλως αποψεις βατές στον τροπο που σκεφτεται ο αναγνωστης, αλλα στην ουσια πιεζουν τον τροπο αυτό τον ιδιο, κι ο αναγνωστης αισθανεται κοπωση αναλογη με την ιδια του την ανταποκριση στην πιεση αυτή (κι αντιστροφως αναλογη με την εξοικιωση του σε τετοιου ειδους ανταποκρισεις). Είναι κοινος τοπος ότι τα θεωρητικα κειμενα δεν είναι ευκολα, παραδειγμα εδώ τα κλασικα θεωρητικα κειμενα, ολων των ειδων.  (Γι αυτό, οι σχολιασμοι και εκλαϊκευσεις είναι μια αναγκη, για κειμενα ιδιαιτερης σημασιας, μια αναγκη που βαζει τους δικους της χωριστους ορους, και δε μπορει να αφορα τον τεραστιο ογκο των κειμενων με θεωρητικα στοιχεια).

Θα επιμεινω λιγο. Οι θεωρητικες αναφορες ή νυξεις, δεν είναι μονο «πληροφοριες» ή «θεσεις προς αυτοματη κριση του αναγνωστη», είναι κυριως πολιορκητικα κι εφοδιαστικα εργαλεια του ιδιου του τροπου σκεψης (δεν είναι data, είναι s/w που απαιτει εγκατασταση, θαλεγαν οι κομπιουτεραδες, με την προσθετη δυσκολια ότι συχνα προκειται για κομμάτια, μονο, s/w και μαλιστα ανολοκληρωτα). Ετσι, δεν προσφερονται για ευκολη αναγνωση, κι εχουν απαιτησεις μελετης, την οποια διευκολυνει και η μεγαλυτερη αντοχη τους στο χρονο.  Είναι πιο κατανοητα παντως, απ' ό,τι συνηθως δειχνει η πρωτη ματια, ακομα και για μη εξοικιωμενους αναγνωστες, ενώ φυσικα η εξοικιωση επιτρεπει να δει κανεις (εν συμφωνια ή διαφωνια) πολύ περισσοτερα πραγματα.

Φυσικα, δεν  ισχυριζομαι ότι τα κειμενα μου αξιζουν μια τετοια υπομονη, ελπιζω ωστοσο ότι είναι κατι παραπανω από σκετο βασανιστηριο για τον αναγνωστη.

Δ.Τ. 13-1-2008

	1. 17-01-2008 11:24
	Ο κόπος της γλώσσας Φίλε Δημήτρη,  Τὸ ἔγραψα κι ἀλλοῦ, δὲν ἀντέχω τὸν πειρασμὸ νὰ τὸ γράψω καὶ ἐδῶ: Γιὰ τὸ θέμα ποὺ θέτεις, σκέφτομαι ὅτι ἐάν ἰσχύει (ὅπως λέν' οἱ σοφοί) πὼς "ὁ λόγος εἶναι σχέση πρὸς ἕτερον", τότε ὁ κόπος τῆς πολύτιμης αὐτῆς ἑτερότητας ἔχει δύο ἄκρες: μὲ ἄλλα λόγια, τὸ "εὔκολο" καὶ τὸ "δύσκολο" τῆς γραφῆς πηγάζουν κι ὀφείλονται -ἐξ ἴσου- καὶ στὴν ἀνάγνωση. Καὶ ὅτι ἐὰν αὐτὸ κερδηθεῖ, τότε ὁ ἀξιόλογος λόγος παύει νὰ εἶναι ἁπλῆ ἐπικοινώνηση ἄποψης καὶ γίνεται πολιτισμὸς γιὰ τὴν ἑτερότητα - μὰ καὶ γιὰ τὸν κόπο.  Θέλω νὰ πῶ ὅτι ἐκεῖνο ποὺ μᾶς ἐκπολιτίζει πάντα, εἴτε γράφουμε εἴτε διαβάζουμε, δὲν εἶναι τελικῶς ἡ ἄποψη ἀλλ' ὁ κόπος της (κάτι πού, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, σημαίνει πὼς ἡ γλῶσσα εἶναι κάτι πολὺ σημαντικότερο κι αὐτάξιο ἀπὸ "ἐργαλεῖο" ἢ "θηκάρι"). Θὰ ἄξιζε μία συζήτηση, ἀντι-ἐργαλειακὴ ὅμως, γιὰ τὴν γλῶσσα. Θὰ ἄξιζε μία συζήτηση, ἀπολογιστικὴ ὅμως, γιὰ τὴν γλῶσσα τῆς ἀριστερᾶς: ἡ γλῶσσα τοῦ ΕΝΝΟΙΑΚΟΥ προσδιορισμοῦ τῶν νοημάτων (στὶς εὐτυχεῖς της στιγμές). Ἀρκεῖ ὅμως αὐτό;  ... Ἔτσι, μὲ τοῦτα καὶ μὲ τοῦτα, προκύπτει μία νέα-καλύτερη γλῶσσα γιὰ τὰ "πράγματα". Κι ὅπως ξέρουμε, ἀπ' τὰ "πράγματα" βγαίνει ἡ "πράξη". Ἔτσι ὁ λόγος γίνεται "χέρι ἀπλωμένο μπροστά, καθώς φανός θυέλλης"...   Καλὴ γραφο-ἀνάγνωση,  Τὰ λέμε,  Γ.Φ.Φ.

Γιάννης Φ.Φωτόπουλος

	2. 27-06-2009 18:55
	ΔΥΣΚΟΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ Aγαπητοι φιλοι και συντροφοι,   ειναι γεγονος οτι, σχεδον ολοι αναγνωστες των κειμενων του Δ.Τ, τα χαρακτηριζουν απο δυσκολα, ζορικα, εως και στριφνα !!!  Θα καταθεσω στο μικρο αυτο κειμενο καποιες σκεψεις-κρισεις για τα παραπανω απο τη δικη εμπειρια.  1) Οι θεωρητικες αναφορες, ετσι κι αλλιως, περιεχουν βαθμους δυσκολιας (Μηπως η κατασταση γυρω μας κι αυτο που δηλωνουμε οτι αντιπαλευουμε, ειναι ευκολα?). Προσωπικα, οταν διαβαζω κειμενο του Δ.Τ, την πρωτη φορα καταλαβαινω ελαχιστα πραγματα, την δευτερη πιανω το νοημα του κειμενου και την τριτη ανακαλυπτω κρυμμενους θησαυρους !(Σε οσους φιλους αντεχουν τη βασανο, το προτεινω ως εξ-ασκηση)  2) Η ΑΞΙΑ ενος κειμενου (πολιτικου, ιστορικου, λογοτεχνικου-πεζου-ποιητικου κλπ) φαινεται απο την αντοχη του στο χρονο. Καθε φορα που το μελετας ανακαλυπτεις και κατι καινουργιο.  Μου αρεσει, που ενω τα περισοτερα κειμενα του φιλου μας ειναι εξοχως πολιτικα, δεν εχουν καμμια σχεση με την ξυλινη και αποστεωμενη γλωσσα που συνηθως συνανταμε ... Ισα-ισα που μπαινουν εικονες, στιχοι ποιητικοι κ.α (Με την ευκαιρια η εικονα "...των φιλων και συντροφων που παραπατωντας χορευουν στο φτερο του καρχαρια αντικρυστα στο κητος ..." αξιζει παρα πολλα! ανηκει στους θησαυρους που λεγαμε παραπανω ...)  φιλικα  Λ.ΣΑΡΑΦΗΣ  ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 26-6-09  Υ.Γ Επειδη ολοι δεν μπορουν να διαβασουν-μελετησουν 3 και 4 φορες ενα κειμενο, ας προσπαθησει λιγο κι ο φιλος μας ...για τη φουκαριαρα τη μανα μου..

Λ.ΣΑΡΑΦΗΣ