ΕΦΥΓΕ Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΕΛΕΦΑΝΤΗΣ

(Δημοσίευση: 30 Μαΐου 2008) Ο φίλος, ο σύντροφος, ο συμπορευτής. Την ημέρα της Πόλης και του Σταύρου...

...Μέσα από συμφωνοδιαφωνίες σε γνώρισα, δύο πολιτικὲς γενιές πίσω εγώ. Ήταν η εποχή της Αριστεράς, και της αυτονόητης αλήθειας του κάθε τόπου της. Μου την έσπαγε τότε, θύμωνα που απ' τη μια έλεγες «να βαθύνουν οι διασπάσεις» κι απ' την άλλη άνοιγες μια σκέψη για όλους, απλωτή, δουλεμένη στο χέρι, σαν το φύλλο που άνοιγε η γιαγιά μου για την κυριακάτικη πίττα: «το πρώτο κομμάτι ειν' του Χριστού», μάς νουθετούσε, παναπεί της πίστης. Και σύ πίστευες... Δεν μπορούσα να σε βάλω εύκολα απέναντι, παρά τους τότε πυρακτωμένους διαχωρισμούς.

...Μεσα από συμφωνοδιαφωνίες υφάνθηκε κάτι μέσα μου που τις υπερφαλλάγγιζε, τις άφηνε πίσω διαρκώς, τις έδειχνε ήσσονος σημασίας, σχεδόν μικροπρεπείς: ένα νήμα εκτίμησης, παρά τη διαφοροτροπία μας. Ίσως δε κι εξαιτίας της. Ένα νήμα συνύπαρξης, συμπερίληψης που το λεπτοδούλεψες κι εσύ με τον τρόπο σου: ευρύχωρα κομματικός, ανοιχτόκαρδα θυμωμένος, ελληνικά οικουμενικός. Ανθρωποκεντρικά επιστημονικός. Με εκείνο το άρωμα καλής γαλλικής λεπταισθησίας (κάτι από Roland Barthes ίσως;)... Με σμίλεψες λίγο (ή και πολύ, αυτά δεν έχουν καντάρι) σε «μετά ταύτα» ή μάλλον σε «παρά ταύτα» κοινούς τόπους. Το θυμάμαι αυτό στις μέρες μας και στους χώρους της «Αριστεράς» που τόσο πόνεσες, κι όπου οι αδελφοκτονίες καλά κρατούν. Και η βαρβαρότητα. Πιο κοπιαστική έτσι η εκτίμηση, γι' αυτό και βαθύτερη.

...Μέσα από συμφωνοδιαφωνίες κατάλαβα λοιπόν -κι εσύ κατάλαβες, είμαι βέβαιος- ότι υπάρχουν νήματα, συνέχεια και διάρκεια νοήματος, μπροστά στα οποία οι συμφωνοδιαφωνίες κι οι πολιτικοεπιστημοσύνες δεν έχουν τίποτε να πουν και να προσθέσουν. Μόνο να σωπάσουν, μπας κι αγρικήσουν το θρόισμα των πραγμάτων. Και των νημάτων...

Άγγελε, θα σε έχουμε κοντά μας. Αφήνω τον Νίκο Γ. Ξυδάκη να μιλήσει, καλύτερα από εμένα. Καλό δρόμο για την οικεία γη.

για την παρέα του Φυλλομάντη,

Γιάννης Φ.Φωτόπουλος

Άγγελος Ελεφάντης

- Aγγελε, αυτές διαβάζεις πρώτες το πρωί;

Στο μεγάλο τραπέζι του «Πολίτη», στην οδό Κέκροπος στην Πλάκα, έβλεπα χωρισμένα τα φύλλα της «Καθημερινής» και του Le Monde· παραδίπλα, σωριασμένες πολλές άλλες εφημερίδες.

- Ναι. Για να καταλαβαίνω πώς σκέφτονται...

Ηταν ένα μικρό μάθημα πολιτικής σκέψης από έναν σπουδαίο διανοούμενο προς ένα αφελές μειράκιο που μπουσουλούσε στον δημόσιο χώρο. Ευτύχησα να λάβω κι άλλα μικρά μαθήματα από τον Αγγελο Ελεφάντη, που μας αποχαιρέτισε χθες· ανάλυσης, μαχητικότητας, ιστορικής αίσθησης, δημόσιου λόγου, αφήγησης, ζυγιάσματος στον καιρό. Μικρά μαθήματα, τροχιοδεικτικά, υπαινιγμοί περισσότερο παρά διδαχές, καλοκαιρινά απομεσήμερα στην ταβέρνα του Τσάρου, για τον Καραγκιόζη, τους κλεφταρματολούς, την αντίσταση, τις κοινότητες, τα πρόσωπα του λαϊκισμού, τη μακρά διάρκεια, την ανθρωπολογία του Λερουά-Γκουράν, σπουδαίους λόγιους, μεγάλα κείμενα.

Ο Αγγελος Ελεφάντης ήταν ομηρικός άνθρωπος· καθολικός και μονοκόμματος, ατόφιος. Σαν τους κλέφτες των ρουμελιώτικων βουνών, της πατρίδας του, που

θαύμαζε, είχε ίδια, ασίγαστη, τη δίψα της ελευθερίας, τη δίψα της υπέρβασης - ένας αξεδίψαστος ρομαντικός ήρωας, ένας νομάς, ένας παμπάλαιος Ελληνας. Και μαζί ήταν ο διαφωτιστής, ο βαθιά μελετημένος, αριστοκράτης του πνεύματος και μέτοχος της θύραθεν παιδείας, ο ορθολογιστής. Και πάνω απ' όλα, ο ασυμβίβαστος, ο απροσκύνητος, ευθύς και άτεγκτος, ασκητής, κάποτε σκληρός, και σκληρότερος με τον εαυτό του.

Το έργο της ζωής του, «Ο Πολίτης», δίδαξε γλώσσα και σκέψη και ήθος σε μια - δυο γενιές της μεταπολίτευσης. Εστησε ένα εργαστήριο, ερμητικό κάποτε, κι άλλοτε φλογισμένο, και σαν μεσαιωνικός μαΐστορας μεταλαμπάδευε γνώση και τέχνη· η λάμψη του εργαστηρίου απλωνόταν πέραν της Αριστεράς, πέραν δογμάτων και δοξασιών. Κανένα ίσως έντυπο της μεταπολίτευσης δεν υπηρέτησε πιο αποτελεσματικά τη διακίνηση ιδεών, τις πνευματικές συγκρούσεις, την έγνοια για τη γλώσσα, την πολεμική· κι αυτό σε καιρούς που οι ιδέες έπαυαν πια να είναι και επικίνδυνες και γοητευτικές.

Ο Αγγελος Ελεφάντης, άνθρωπος παλαιός και μοντέρνος, αναζητούσε πάντα το αρχικό νόημα και το νήμα: ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο. Δεν ξέρω τι πήρε μαζί του στο δρόμο για το Καρπενήσι, ξέρω όμως ότι το νήμα το κράτησε γερό, και το μετέδωσε.

Νικος Γ. Ξυδακης, Καθημερινή 30 Μαΐου 2008

ΠΑΛΑΙΑ ΣΧΟΛΙΑ:

	1. 09-06-2008 11:40
	Εις μνήμην Όποιος δεν είναι συνδρομητής του "ΠΟΛΙΤΗ", ας γίνει τώρα. Εις μνήμην...  τηλ.: 210-6470079 fax : 210-6470696  e-mail: αγάπη-αφοπλισμός-ειρήνη Ναπολέων

Ναπολέων Παπαδόπουλος

	2. 10-06-2008 19:21
	Θα μας λείψει Αγαπητοί φίλοι,  ο Άγγελος Ελεφάντης είναι από τους ανθρώπους που η απουσία τους γίνεται αισθητή και δεν αναπληρώνεται. Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό ακούγεται κοινότοπο, αλλά πόσοι είχαν τα κότσια να βγάλουν έναν Πολίτη, να τον καταφέρουν να τον επιβάλουν; Πόσοι πρόσεξαν με τόση επιμονή και μαεστρία την ελληνική γλώσσα; Πόσοι είχαν την Παιδεία του;   Αυτό που μού άρεσε, φίλοι του Φυλλομάντη, από όσα γράψατε είναι πως η εκτίμηση προηγείται των "συμφωνοδιαφωνιών" (πολύ μού άρεσε αυτή η λέξη Γιάννη), δεν έπεται. Μήπως η Αριστερά τελικά είναι κοινός τόπος συναισθημάτων και αξιών πέρα από κόμματα και ...τελείες; Η Αριστερά είναι ψυχή.  Θα τον θυμόμαστε και θα μας λείπει.   Όλγα

ΟΛΓΑ