ΝΑ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ ΚΟΙΝΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ

(Δημοσίευση: 11 Ἀπριλίου 2007) Κείμενο τοῦ Σαμὶρ Ἀμὶν μὲ ἀφορμὴ τὴν Συνέλευση τοῦ Κοινωνικοῦ Φόρουμ, τὸν Μάιο 2006 στὴν Ἀθήνα. Δημοσιεύθηκε στὴν Οὐμανιτὲ 6 Μαΐου 2006, ἀπ' ὅπου τὸ πήραμε (μετάφραση Γ.Φ.Φ).

Στη Χάρτα του Πόρτο Αλέγκρε υπάρχει μία εύστοχη διάκριση μεταξύ του κοινωνικού φόρουμ και της συνέλευσης των κινημάτων: το κοινωνικό φόρουμ είναι ο τόπος συναντήσεων και οφείλει -θα ήταν ευχής έργο- να παραμείνει έτσι...

...Αυτός ο χώρος είναι χρήσιμος, μα μέχρι εκεί! Το φόρουμ δεν παίρνει αποφάσεις, αλλά αντιθέτως τα κινήματα που έρχονται σε αυτό είναι εντελώς ελεύθερα να πάρουν αποφάσεις ατομικά ή συλλογικά, κι αυτός είναι ο σκοπός της συνέλευσης των κινημάτων. Αυτή η συνέλευση των κινημάτων υιοθέτησε στο Καράκας το Κάλεσμα του Μπαμακό. Νομίζω ότι πολλοί συμμετέχοντες στα φόρουμ θέλουν από τότε και μετά, και με αφετηρία αυτό το ντοκουμέντο, να πάνε μακρύτερα. Μερικοί δεν θα συμφωνήσουν. Δεν θα πρέπει να τους χλευάσουμε, αλλά δεν είναι δυνατόν -επειδή ορισμένοι άνθρωποι δεν επιθυμούν να δράσουν- να πρέπει να απαγορεύσουμε τη δράση σε όλους!

Αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο από τα κοινωνικά φόρουμ καθεαυτά, είναι οι αγώνες, τα κινήματα και η αποκρυστάλλωσή τους σε μία θετική εναλλακτική. Ο στόχος του Καλέσματος του Μπαμακό είναι να οικοδομήσουμε τη σύγκλιση μέσα στην ποικιλία για τη δράση. Δεν μπορούμε να μείνουμε απλώς σε συζητήσεις ανάλυσης για το σύστημα, με τις διαφορετικές μας οπτικές γωνίες, οφείλουμε να πάμε στο επέκεινα και να δημιουργήσουμε πλατφόρμες κοινών δράσεων.

Δεν θα υπάρξει συλλογική συνείδηση δίχως αποκρυστάλλωση μέσα στους κοινωνικούς και πολιτικούς τελεστές. Αυτοί οι τελεστές είναι πολλαπλοί και διαθέτουν ένα διαφορετικό στάτους μέσα στην αρχιτεκτονική του συστήματος και, κατά συνέπεια, μέσα στην αρχιτεκτονική των αντι-συστημικών δυνάμεων.

Παρ' όλες τις βλακείες που ακούγονται εδώ κι εκεί για την εξαφάνιση της εργατικής τάξης, τα υποκείμενα συνεχίζουν να είναι -κατά τη γνώμη μου- αυτό που αποκαλείται κοινωνικές τάξεις, αλλά δεν είναι αποκλειστικά κοινωνικές τάξεις. Πάντοτε υπήρχαν κοινωνικοί και πολιτικοί τελεστές, ιδίως τα έθνη και οι λαοί. Το να θελήσουμε να αρνηθούμε την ύπαρξή τους, είναι μία απόλυτη ασυναρτησία: ο καπιταλισμός αρνείται τα έθνη και τους λαούς. Δεν είναι οι σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές δυνάμεις που θα τα αρνηθούν και όταν το κάνουν, κάνουν λάθος! Υπάρχουν επίσης οι γυναίκες, αποτελούν το μισό της ανθρωπότητας, ανήκουν επίσης και σε κοινωνικές τάξεις ή σε έθνη, αλλά ως γυναίκες, κατέχουν ιδιαίτερες θέσεις μέσα στο σύστημα. Έστω κι αν τους ξεχνάμε λιγάκι, επειδή στα αναπτυγμένα καπιταλιστικά κέντρα (Βόρεια Αμερική, Ευρώπη, Ιαπωνία) αντιπροσωπεύουν πλέον μόνο ένα αδύναμο ποσοστό του πληθυσμού, οι αγρότες αποτελούν ωστόσο αποφασιστικό παράγοντα διότι, σε πλανητική κλίμακα, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το μισό του πληθυσμού.

Πώς να αποκρυσταλλώσουμε αυτή τη (μέσα στην ποικιλία) σύγκλιση αυτών των διαφορετικών υποκειμένων; Έχουμε μερικές ιδέες. Το Κάλεσμα του Μπαμακό δεν είναι ένα σύμφωνο, οριστικό και περαιωμένο, ανάμεσα σε κοινωνικές οργανώσεις και πολιτικά κόμματα, αλλά απλώς προτάσεις που απευθύνονται σε όλες τις αντισυστημικές δυνάμεις: σε δυνάμεις «επαναστατικές» ή «ρεφορμιστικές», σε πολιτικά κόμματα, σε κοινωνικά κινήματα, σε συνδικάτα, σε αγροτικούς συλλόγους, σε οργανώσεις γυναικών... Σκέφτομαι τις λαϊκές οργανώσεις περισσότερο από όσο τις ομάδες αιχμιακών παρεμβάσεων: Πιστεύω, για παράδειγμα, πως πρέπει να ανανεώσουμε την ορολογία, αλλά η παληά ιδέα μιας συμμαχίας ανάμεσα στους εργάτες και τους αγρότες παραμένει περισσότερο από ποτέ επίκαιρη. Κατά βάθος, υπάρχει μία λογική στο διάβημά μας: το θέμα είναι να νικήσουμε τον φιλελευθερισμό καθώς και το εξελισσόμενο σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών για στρατιωτικό έλεγχο του πλανήτη. Στο Κάλεσμα του Μπαμακό, πράγματι βρίσκει κανείς ιστορικούς συμβιβασμούς, στα σίγουρα δεν πρόκειται για την επανάσταση, αλλά πρόκειται για βήματα προς τα εμπρός πολύ σημαντικά.

Samir Amin, Αθήνα, 6 Μαΐου 2006