Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

(Δημοσίευση: 10 Ἰανουαρίου 2012) Τολμηρὴ καὶ γαλήνια παρέμβαση τοῦ Ἀλβανίας Ἀναστάσιου. «Ἡ κρίση εἶναι δυνατὸν νὰ γίνει ἀποφασιστικὴ εὐκαιρία γιὰ νὰ ἀνακαλύψουμε θαμμένους θησαυροὺς ἀξιῶν τοῦ γένους μας, ποὺ μποροῦν νὰ μᾶς ὁδηγήσουν σὲ νέα ἀνοδικὴ πορεία. Γι᾽ αὐτὸ ὅμως ἀπαιτεῖται πρὸ πάντων σοβαρὴ αὐτοκριτική»

Κυρίαρχο θέμα, τὸν τελευταῖο καιρό, εἶναι ἡ οἰκονομικὴ κρίση καὶ συνοδεύεται συνήθως ἀπὸ κατήφεια, μελαγχολία καὶ ἀπαισιοδοξία. Ἐν τούτοις, ἡ κρίση εἶναι δυνατὸν νὰ γίνει ἀποφασιστικὴ εὐκαιρία γιὰ νὰ ἀνακαλύψουμε θαμμένους θησαυροὺς ἀξιῶν τοῦ γένους μας, ποὺ μποροῦν νὰ μᾶς ὁδηγήσουν σὲ νέα ἀνοδικὴ πορεία...

...Γι᾽ αὐτὸ ὅμως, ἀπαιτεῖται πρὸ πάντων σοβαρὴ αὐτοκριτική. Δυστυχῶς, ἡ σημασία τῆς λέξεως κρίση ἔχει φθαρεῖ. Καὶ ἀντὶ νὰ ὁδηγεῖ στὴν ἔντιμη ἀναγνώριση τῶν δικῶν μας λαθῶν, χρησιμοποιεῖται γιὰ νὰ τονίσει τὰ λάθη ἄλλων.

Μαζὶ μὲ τὶς ἀναμφισβήτητες εὐθῦνες τῆς πολιτικο-οἰκονομικῆς ἡγεσίας, ἐπιβάλλεται  νὰ συνειδητοποιήσουμε τὰ λάθη ποὺ κάναμε ὡς λαός· ἐπίσης, τὰ προσωπικά μας λάθη. Ἀσφαλῶς, δὲν εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὅλοι, συλλήβδην, ἔχουν τὶς ἴδιες εὐθῦνες. Μεγάλο μέρος τοῦ ελληνικοῦ λαοῦ εἶναι θῦμα καὶ δὲν ἔχει ὠφεληθεῖ ἀπὸ τὴν εὐημερία μὲ χρήματα δανεικά. Ὅμως, ἄν ψάξουμε μὲ διεισδυτικὴ ματιά, οἱ περισσότεροι θὰ ἀνακαλύψουμε καὶ ἀτομικὰ σφάλματα καὶ παραλείψεις· περιπτώσεις ὅπου δὲν ἀντισταθήκαμε στὴ διάχυτη ἀσυδοσία καὶ τὴν κραυγαλέα παραβατικότητα.

Ἡ αὐτοκριτικὴ ὅμως αὐτὴ δὲν φθάνει. Χρειάζεται μετάνοια. Γιὰ πολλούς, ἡ λέξη ἠχεῖ πολύ "θρησκευτική", παρωχημένη. Ἐν τούτοις, παραμένει διαχρονικὰ ἐπίκαιρη καὶ ἐπαναστατική -ἀπὸ τότε ποὺ τὴν ἀνέδειξε πυρῆνα τοῦ εὐαγγελίου Του ὁ Χριστός: "Μετανοεῖτε" --ἀλλάξετε νοῦ, συμπεριφορά, τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἀντικρίζετε τὴ ζωή. Μόνο μὲ ἀλλαγὴ νοῦ καὶ καρδιᾶς μποροῦμε νὰ σταματήσουμε συνήθειες καὶ πάθη ποὺ ἀρρωσταίνουν τὴν κοινωνία μας: τὸ ψέμα στὶς ποικίλες ἐκδοχές του, τὴν ἄμεση ἤ ἔμμεση κλοπὴ καὶ ὑπεξαίρεση, τὴ χλιδή, τὴ φιλαυτία, τὴν ἔλλειψη μέτρου· τὶς μικροαπάτες, τὴ μικρὴ ἤ μεγάλη φοροδιαφυγή, ποὺ κατάντησαν νὰ θεωροῦνται "ἀναγκαῖο κακό" ἤ, κυνικότερα, "ἀναγκαία γιὰ τὸ καλό μας".

Καὶ ἀκόμη, καιρὸς νὰ ἀναλογισθοῦμε ὅτι ἀδιαφορήσαμε γιὰ τὴν ὀρθὴ ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν καὶ τῶν νέων μας καὶ δὲν προσφέραμε τὸ σωστὸ παράδειγμα. Στὴ θέση τῆς οὐσιαστικῆς παιδείας, ἐπιβλήθηκαν ἡ χρήση τῆς τεχνολογίας καὶ ἡ ἀπομνημόνευση γνώσεων. Ἡ φράση τοῦ Ἔλιοτ ἠχεῖ ἀποκαλυπτική. "Ποῦ εἶναι ἡ σοφία, ποῦ χάσαμε στὴν γνώση; Ποὺ εἶναι ἡ γνώση, ποῦ χάσαμε στὴν πληροφόρηση;". Τὰ περισσότερα ΜΜΕ, μὲ βασικὸ κριτήριο τὸ χρηματικὸ κέρδος, συναγωνίσθηκαν νὰ προβάλουν ἀρνητικὰ πρότυπα. Αποσιώπησαν --οσάκις δεν ειρωνεύθηκαν-- την τιμιότητα, την εγκράτεια, τὴν ὑπομονή, τὴν αὐτοθυσία. Αὐτά, φανερὰ ἤ ὑποσυνείδητα, θεωρήθηκαν πολὺ θρησκευτικά, κατάλληλα γιὰ ἄλλες ἐποχὲς καὶ ὄχι γιὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ ὑπαρκτοῦ καπιταλισμοῦ, ποὺ λατρεύει τὸν πλοῦτο, τὴν ἠδονή, τὴ δύναμη, τὴ φαινομενικὴ ἐπιτυχία.

Συνοπτικά, ἡ οἰκονομικὴ μας κρίση εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς κάμψεως τῶν ἠθικῶν καὶ πνευματικῶν ἀξιῶν. Ἰδιαίτερα, ἔχει λησμονηθεῖ ὅτι αὐτὲς οἱ πνευματικὲς ἀξίες στὸν τόπο μας βλάστησαν ἀπὸ τὴν καλλιέργεια μιᾶς Ὀρθόδοξης χριστιανικῆς παραδόσεως. Ὁ Ντοστογιέφσκυ τὸ εἶχε ἐπισημάνει: "Ἐὰν δὲν ὑπάρχει Θεός, ὅλα ἐπιτρέπονται". Αὐτὴν τὴν Ὀρθόδοξη πίστη ὁρισμένοι κύκλοι τὴν "σνόμπαραν". Ζήτησαν νὰ ξεριζώσουν τὸ ἦθος της, κρατώντας μόνο μερικὰ ἐξωτερικὰ "θρησκευτικὰ ἔθιμα". Καὶ κυνικὰ πρόσθεσαν: "Κι ἂν ἀκόμη ὑπάρχει Θεός, γιὰ μᾶς ὅλα σχεδὸν ἐπιτρέπονται".

Μολαταῦτα, ἡ κρίση ποὺ μᾶς ταλαιπωρεῖ δὲν εἶναι, εὐτυχῶς, "κατάρα". Ἀποτελεῖ μία ἰδιαίτερη εὐκαιρία νὰ ξαναβροῦμε τὸν βαθύτερο, τὸν καλύτερο ἑαυτό μας. Ἄλλωστε, δὲν εἶναι ἡ πρώτη φορὰ ποὺ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς περνάει κρίση. Ἀρκεῖ νὰ θυμηθοῦμε τὰ ὅσα περάσαμε στὸ παρελθόν: τὸ ξερίζωμα ἀπὸ τὴ Μικρἀ Ἀσία, τοὺς παγκόσμιους πολέμους, τὴν Κατοχὴ καὶ τὰ ἐπακόλουθά της. Στὴ διάρκειά τους ἀναδύθηκαν σπάνιες ἀρετές, κρυμμένες στὴν καρδιὰ τοῦ λαοῦ μας: ἡ ἀντοχή, τὸ φιλότιμο, ἡ γενναιότητα, ἡ ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό, ἡ ὁμοψυχία, ἡ ἀλληλεγγύη, ἡ αἰσιοδοξία, τὸ χιοῦμορ, τὸ χαμόγελο. Καὶ μὲ αὐτὲς ξεπεράσθηκαν γνωστὲς καὶ ἄγνωστες ἀντιξοότητες. Αὐτὰ καὶ σήμερα ἀποτελοῦν πολύτιμα ἀντισώματα στὶς λιποθυμικὲς τάσεις τοῦ κοινωνικοῦ μας σώματος.

Ἄλλοι, ἁρμόδιοι στὰ οἰκονομικὰ καὶ τὴν πολιτική, ἔχουν ἐπισημάνει τρόπους διεξόδου ἀπὸ τὴν δοκιμασία. Προσωπικὰ πιστεύω ὅτι, γιὰ νὰ ξεπερασθεῖ οὐσιαστικὰ ἡ γενικότερη ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ κρίση ποὺ ἦρθε στὸ φῶς, ἀπαιτεῖται κυρίως νὰ ἀαθεωρήσουμε τὸν τρόπο σκέψεως καὶ συμπεριφορᾶς, μὲ ὁδηγὸ τὶς αἰώνιες χριστιανικὲς ἀρχές: τὴν πίστη, τὴν ἐλπίδα, τὴν ἀγάπη. Καὶ "ἡ τελεία ἀγὰπη ἔξω βἀλλει τὸν φόβον" (Α΄ Ἰω. 4:18). Ἡ γενικότερη ἀνάκαμψη θὰ ἀκολουθήσει.

Σάββατο, 03 Δεκέμβριος 2011,

Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου καὶ πάσης Ἀλβανίας Ἀναστάσιος