Η ΕΚΡΗΞΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΥΡΟΔΟΤΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

(Δημoσίευση: 31 Μαΐου 2010). Ἐξαιρετικὰ ἐπίκαιρη καὶ ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη τοῦ Ἀμερικανοῦ συγγραφέα Michael Albert στὸν Στέλιο Ἑλληνιάδη. Ὁ Albert συγγράφει ἐπίμονα γιὰ τὸ "μετὰ τὸν καπιταλισμό". Ἔργα του εἶναι μεταξὺ ἄλλων τὸ "Parecon. Life Capitalism" (2002) καὶ τὸ "Realizing Hope: Life Beyond Capitalism". Εἶναι ἐμπνευστὴς τῆς «συμμετοχικῆς οἰκονομίας». Στὰ ἑλληνικὰ κυκλοφορεῖ τὸ βιβλίο του Ἡ πραγμάτωση τῆς ἐλπίδας, ἐκδ. ΚΨΜ. Περισσότερα στὸ Ζ Communications. Τὴν συνέντευξή του ἀναδημοσιεύουμε ἀπὸ τὸ http://edromos.gr.

(από τον Στέλιο Ελληνιάδη*)
Ο Αμερικανός διανοητής Μάικλ Άλμπερτ, ακούραστα, εξηγεί και επεξηγεί τη συμμετοχική κοινωνία ή συμμετοχική οικονομία που οραματίζεται, με βιβλία, αναλύσεις, άρθρα και διαλέξεις σε πανεπιστήμια, πολιτικές συγκεντρώσεις και στο Διαδίκτυο όπου λειτουργούν οι «Επικοινωνίες "Ζ"» με πολύ πλούσιο υλικό για την Parecon (Participatory Economy), αλλά και με άρθρα σημαντικών διανοουμένων για διεθνή θέματα. Πέρσι, στο Β-Φεστιβάλ, έκανε πολύωρες ομιλίες και συζητήσεις μπροστά σε ένα πολυπληθές κοινό που είχε κατακλύσει την αίθουσα στη Σχολή Καλών Τεχνών. Στη συνομιλία μας, έκανε ειδικές αναφορές στην Ελλάδα και τη Βραζιλία, προσπάθησε να οριοθετήσει τις διαφορές του από τους σοσιαλιστές και να περιγράψει συνοπτικά την Parecon.

- Υπάρχει πιθανότητα ενός γενικευμένου πολέμου;
Εσείς το σκεφτήκατε, άρα είναι δυνατό να συλληφθεί ως ιδέα. Θα μπορούσε να συμβεί; Υποθέτω πως ναι. Αν πιστεύω ότι θα συμβεί; Όχι.

- Ο δυτικός κόσμος μπορεί να προσαρμοστεί σε ένα πιο περιορισμένο πεδίο λόγω Κίνας, Ινδίας, Ρωσίας κ.λπ.;
Ελπίζω να έχετε δίκιο, ότι θα έχει μια συνεχώς μειούμενη κυριαρχία στον κόσμο. Μπορούμε να φοβόμαστε ένα μέλλον που επιμένει να είναι καπιταλιστικό και αυταρχικό. Επίσης, ένα μέλλον με μειούμενη επιρροή, αναταράξεις και αλλαγές. Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει τίποτα γραμμένο σε πέτρα.
Όσον αφορά στο αν οι ΗΠΑ φθίνουν, να δούμε τι συμβαίνει στη Λατινική Αμερική...Γιατί έχουμε δεκαετίες τρομοκρατίας κατά της Κούβας; Για να εμποδίσουμε μια χώρα να αποδείξει στον κόσμο ότι είναι δυνατό να ξεφύγουμε από την αμερικανική μπότα και να δημιουργήσουμε μια κοινωνία που εκπληρώνει τα όνειρά μας. Αν κάποια χώρα το κάνει αυτό, ασχέτως του πόσο μικρή είναι, απειλεί ως καλό παράδειγμα. Το φαινόμενο του ντόμινο. Αν μπορεί να εδραιωθεί σε μια χώρα η δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τις πηγές της για το δικό της λαό και να απελευθερωθεί, τότε ακόμα και η Γαλλία μπορεί να θέλει να το κάνει. Το είδαμε αυτό στην Ελλάδα. Μπορεί κανείς να φανταστεί ένα σενάριο, ό,τι συνέβη το Δεκέμβριο να είχε αναπτυχθεί για περισσότερο καιρό και οι εμπλεκόμενοι να είχαν περισσότερη κατανόηση του πού ήθελαν να πάνε και να μπορούσαν να το μεταφέρουν αυτό στον υπόλοιπο πληθυσμό, ώστε η Ελλάδα να άρχιζε να αλλάζει. Οι ΗΠΑ θα παρακολουθούσαν αμέτοχοι την Ελλάδα να γίνεται μια κοινωνία με αληθινή ελευθερία και συμμετοχή; Στη Βενεζουέλα, έχουν προσπαθήσει να παρέμβουν, γιατί το πείραμα πηγαίνει πιο πέρα, φτιάχνει ένα μοντέλο πολύ πιο επικίνδυνο, αλλά είναι περιορισμένοι. Δεν πρόκειται για τεχνική αδυναμία. Θα μπορούσαν να αποτεφρώσουν τη Βενεζουέλα. Πρόκειται για πολιτική αδυναμία πολιτική αδυναμία. Γι' αυτό προσπαθούν να καλλιεργήσουν ένα σεχταριστικό κίνημα για να πουν «Κοιτάξτε, η Μπολιβαριανή επανάσταση καταπιέζει το λαό, κι εμείς θα τον βοηθήσουμε». Είναι δική μας δουλειά, του αμερικανικού λαού, να πούμε ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι αυτή που θέλει να είναι, και η Βενεζουέλα και, τελικά, και οι ΗΠΑ να γίνουν αυτό που θέλουν να είναι.

- Μήπως η αδυναμία είναι μέρος μιας γενικότερης παρακμής, όχι μόνο οικονομικής;
Οι πληθυσμοί συνειδητοποιούνται περισσότερο και γεμίζουν ελπίδες, κι αυτά τα δύο είναι πολύ επικίνδυνα. Αλλά να μην υπερβάλλω. Στην Ελλάδα, συνέβη μια τρομερή έκρηξη, όπως στη Γαλλία το '68, όπως στην Αργεντινή πρόσφατα. Στην αρχή υπάρχει τρομερή στήριξη, ενέργεια και ενθουσιασμός. Και μετά περνάει μια βδομάδα, και ο κόσμος κάνει τα ίδια ξανά και ξανά, σαν να κάνει σημειωτόν, και αρχίζει και κουράζεται... Εάν η έκρηξη πυροδοτηθεί από το όραμα για μια καλύτερη κοινωνία και μετά οι εργάτες καταλάβουν το εργοστάσιο και ισοσταθμίσουν τα μεροκάματα και, τρεις μέρες μετά, αλλάξουν τον καταμερισμό της εργασίας και ξαναμοιράσουν καθήκοντα... ο λαός θα ανυψωνόταν πολύ και θα μπορούσε να προχωρήσει... Το ελληνικό φαινόμενο δεν νικήθηκε από την εξουσία του κράτους, δεν νικήθηκε καν από την εξουσία των ΜΜΕ· νικήθηκε από τις δικές του ανεπάρκειες.

- 50 εκατομμύρια άνθρωποι χωρίς περίθαλψη, 10 εκατομμύρια άνεργοι, χάνονται σπίτια και συντάξεις... Αναπτύσσεται κάποιο κίνημα;
Και ναι και όχι. Οι ΗΠΑ ίσως έχουν πιο πολλούς αριστερούς από ό,τι νομίζουν οι Ευρωπαίοι. Το πρόβλημα είναι ο κατακερματισμός. Δεν υπάρχει τίποτα που να κάνει όλες τις προσπάθειες να αλληλοϋποστηρίζονται. Πορεύονται μόνες τους. Και το άλλο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει μέρος ενός σχεδίου για την αλλαγή όλης της κοινωνίας.