Ο ΜΗΤΣΟΣ Ο ΛΟΧΙΑΣ

(Δημοσίευση: 28 Οκτωβρίου 2008) Ἕνα διήγημα μνήμης. ...Ἔτσι τὸ ὄνομα γίνεται νῆμα, καὶ τὸ μνῆμα νόημα. Τοῦ ἐχθροῦ καὶ τοῦ ἀνθρώπου, τῆς ἀφοσίωσης καὶ τῆς θυσίας. Τοῦ πόνου, ποὺ χαρακώνει καὶ ἀναγεννᾶ τὴν ζωή.

«Ξημερώνοντας τ' Ἁϊγιαννιοῦ, μὲ τὴν αὔριο τῶν Φώτων,
λάβαμε τὴ διαταγὴ νὰ κινήσουμε πάλι μπροστά,
γιὰ τὰ μέρη ὅπου δὲν ἔχει καθημερινὲς καὶ σκόλες.
Ἔπρεπε λέει , νὰ πιάσουμε τὶς γραμμὲς ποὺ κρατούσανε ὡς τότε οἱ Ἀρτινοί,
λόγω ποὺ ἐκεῖνοι πολεμούσανε ἀπὸ τὴν πρώτη μέρα συνέχεια,
κι εἶχαν μείνει σχεδόν οἱ μισοὶ καὶ δὲν ἀντέχανε ἄλλο...»
(Ὀδ. Ἐλύτης - Τὸ Ἄξιον Ἐστί).

ΟΙ ΑΡΤΙΝΟΙ. Το 3 / 40 συνταγμα ευζωνων, με τη χακια φουστανελιτσα, το χακι φεσακι και τα τσαρουχια να υπογραμμιζουν τη συνεχεια της ψυχης και της θυσιας.

Αναμεσα τους, αναμεσα στους μισους που ειχαν επιζησει, ο Μητσος ο λοχιας, ευζωνος απ' τις Σελλαδες της Αρτας, αγροτης, αδυνατο νευρωδες παλληκαρακι 23 χρονων, μ' ανοιχτο καθαριο προσωπο και γαλαζια ματια, ξανθος ηπειρωτης, σχεδον κοκκινομαλης, που αφησε πισω το βοϊδοζευγαρο κι επιασε το τουφεκι, οπως ολη η Ελλαδα. Που ηξερε γιατι πολεμουσε.

Δυο μηνες τωρα, και στον ανασαμο αναμεσα στις μαχες, οι αποκαμωμενοι πολεμιστες, χαρουμενοι για τις νικες και θλιμενοι για τον πολεμο, αγανακτισμενοι πολλοι, διπλα στους σκοτωμενους συντροφους και τα βογγητα των λαβωμενων, αρπαζονταν καμμια φορα με τους ιταλους αιχμαλωτους, το ζωντανο αδικο μπροστα τους.  Εκει, σε μια τετοια αψια στιγμη, ενας ευζωνος, κουβεντα την κουβεντα αρπαχτηκε με τον αιχμαλωτο ιταλο αξιωματικο.  Και στην αψιαδα, απανω σηκωσε ο ευζωνας χερι να χτυπησει τον αιχμαλωτο, κι ετοιμοι οι αλλοι ολοι, δικαια αγανακτισμενοι, κινδυνεψε η ζωη του αιχμαλωτου.  Κι εκει, ο Μητσος ο λοχιας, 23 χρονων, ορμησε πανω στο συμπολεμιστη του, τον χτυπησε να κανει πισω.   Δεν ειμαστε ορε εμεις σαν αυτους, για αλλα πολεμαμε, δε πειραζουμε ορε εμεις αιχμαλωτους.

ΕΝΑ χρονο μετα, η χωρα σε μαυρη κατοχη και στο χωριο του Μητσου οπου στρατοπεδευε μια μικρη γερμανικη μοναδα, εφτασε και μια μοναδα ιταλων. Επι κεφαλης ο ιταλος αιχμαλωτος του μετωπου, εψαξε, εμαθε, ποιος ξερει, γυρεψε να φερουν το Μητσο το λοχια. Κι εκει μπροστα στο εντρομο χωριο που φοβοταν τα χειροτερα, ο ιταλος, μεσ' την πλατεια, αγκαλιασε και φιλησε το Μητσο και διεταξε να κερασουν ολο το χωριο, να ακουσουν τη μικρη αυτη ιστορια του μετωπου, να τιμησουν των Ελληνων την πολεμικη αρετη, οτι μ' αυτη και γι αυτη πολεμουν οι Ελληνες. Εκει μεσα στην κατοχη, και μεσα στον πολεμο που συνεχιζονταν στο βουνο.

Ακομα ενα-εναμισυ χρονο μετα, το ανταρτικο ειχε απλωθει, οι επιθεσεις και τα σαμποταζ πληθαιναν, και μαζι και τα γερμανικα αντιποινα στα χωρια και τις πολεις, να καμψουν την αντισταση. Σεπτεμβρης του 43, και οι ανταρτες εκοψαν 12 κολωνες του τηλεγραφου στην περιοχη, να σαμποταρουν τις τηλεπικοινωνιες του κατακτητη.  Το χωριο, οι πιο πολλοι, ηταν φευγατο στα ψηλωματα, αλλα κατεβαιναν  με προσοχη στα σπιτια τους και στα ζωντανα κι εφευγαν παλι.

Στο μπλοκο που εκανε το γερμανικο αποσπασμα επιασε  12 αντρες - οσες οι κομενες κολωνες του τηλεγραφου - για εκτελεση, τον παπα του χωριου κι εντεκα αλλους.  Αναμεσα τους ο Μητσος ο λοχιας, 26 χρονων, και τα  δυο του αδερφια, ο Βαγγελης, 29 χρονων, αγροτης, μικροπατερας και μ' ενα ακομα αγεννητο στην κοιλια της μαννας του, κι ο Σπυρος 23 χρονων, επονιτης, στα γραμματα προτου τα διακοψει ο πολεμος.

ΤΟΥΣ πηγαιναν γραμμη, τους περασαν απο κοσμο στην Αρτα, φωναξε ο κοσμος φωναξε  κι ο παπας στο αποσπασμα, τρια αδερφια μαζι μωρε, κι ο επι κεφαλης λυγισε για λιγο. Ας βγει ο ενας. Ο Μητσος ο λοχιας, λοχιας και στη φαμελια του δε διστασε.  Να βγει ο Βαγγελης πουχει φαμελια.  Οχι, αποκριθηκε ο Βαγγελης, ο μικροπατερας, να βγει ο μικρος ο Σπυρος. Οχι, αποκριθηκε ο Σπυρος εσυ εχεις φαμελια.  Δε θελουν, βιαστηκε ο γερμανος αποσπασματαρχης, βγες εσυ.  Οχι ειπε ο Μητσος, δεν αφηνω τ' αδερφια μου.
Το πολυβολο   κροταλησε στο ποταμι του χωριου, 12 κολωνες του χωριου με τον παπα μπροστα, επεσαν στ' ασπρολιθαρα.  Μαζι  και τα  3  αδερφια.

Μπηκαν στο καμιονι οι γερμανοι σαν εκαμαν το χρεος τους, ετρεξαν κι επεσαν οι μαναδες κι οι γυναικες και οι αδερφες με το πουπούϊ πανω στα ματωμενα κορμια να βγαλουν τα μαλλια τους, επεσε και η κακω Φανα και ποιον να πρωτοκλαψει - ηταν κι ολας στα μαυρα, χηρα του αδικοσκοτωμενου αντρα της.   Οι   12  θαφτηκαν μαζι, στο κοιμητηρι του χωριου, δυο δεκαετιες μετα οι συγγενεις τους εκαμαν μνημειο και μετεφεραν εκει τα κοκκαλα τους - πρωτοβουλια του στρατηγου Γ. Λάϊου, του αρτινου μαχητη της μνημης και του ηθους. Πεντε δεκαετιες μετα, η πολιτεια καθιερωσε επισημη τοπικη επετειο και ημερα μνημης - τι ειναι 50 χρονια για τη χωρα του Μητσου, του λοχια των ευζωνων και των ευψύχων.

ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ μετα, οσο εζησαν, οι μαυροφορεμενες μανναδες και χηρες, χαροκαμενες  του πολεμου και της κατοχης, οικειες φιγουρες του χωριου να μαλωνουν τα παιδούρια πουχαν τα ονοματα των σκοτωμενων, αλλα ησυχια δεν ειχαν, μονο ορεξη για ζωη και φασαρια. Δεκαετιες οι χαροκαμενες, να κανουν την ανασταση στα μνηματα, και να μοιρολογουν, να ‘χουν και τους γλυτωμενους στη Γερμανια ξενητεμενους.  Η κακω Φανα μοιρολογουσε καθημερινα, καθε απογευμα ανέλλιπα, ως το 68 που πηγε ν' ανταμωσει τα παιδια της.  Μοιρολοϊ αυτοσχεδιο, μακρυ, σπαρακτικο και καρτερικο μαζι, στης πορτας στο σκαλοπατι στην αυλη, οχταηχι στους περαστικους, αναμεσα στου Καζαντζιδη τα τραγουδια και τις φωνες των παιδιων. Των παιδιων που δεν ξαφνιαζονταν ακουγοντας τα ονοματα τους μεσ' το μοιρολοϊ, μαθαινοντας ισα ισα μεσα απ' αυτο, πως τα ονοματα ειναι δανεικα, οπως η ζωη, για να περασουν σ' αλλους, και σ' αλλους ως να γινουν νοημα.  Των παιδιων που στον κλωτσοτενεκε τους κλωτσαγαν και τις τσάρπες - τις ποτιστρες για τις κοτες στα κήπια - εκει ηταν πια χρησιμα τα γερμανικα κρανη οπου ειχαν απομεινει πληθος στο χωριο του Μητσου του λοχια.

Δ.Σ. - 28/10/08

	1. 03-11-2008 21:25
	Πολύ ωραίο Λοιπόν το άρθρο σου φίλε είναι πολύ ωραίο. Με συγκίνησε. Κάποτε αυτός ο τόπος έβγαζε παληκάρια. Αλλά μπράβο και στον Ιταλό. Έχω και εγώ πονεμένες μάνες από σκοτωμούς και μετανάστευση. Εγώ είμαι νεότερη γενιά αλλά ξέρω γι' αυτά. Οι περισσότεροι όμως έχουν άγνοια.

Μάκης Πυρ.

	2. 14-11-2008 15:51
	Ο λόγος της θυσίας τους Ναι, πολύ συγκινητικό. Ομολογώ ότι το διάβασα πολλές φορές και ακόμα τώρα το ξαναδιαβάζω και δακρύζω.   Αυτή η ιστορία είναι ύμνος στην απόλυτη αλληλεγγύη και στην ταύτιση με τους ανθρώπους που είσαι δεμένος. Είναι αληθινή; Όλοι είπαν "ή όλοι, ή εγώ δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τους άλλους" . Όλοι είχαν χίλους λόγους για να πρέπει να ζήσουν, ακόμα και για χάρη των άλλων, για να καλύψουν το κενό τους. Γιατί δεν το διάλεξαν; αναρωτιέμαι. Πότε προτιμάει το θάνατο ο άνθρωπος από τη ζωή; Αδέρφια που πάνε μαζί στην ζωή τους και μέχρι μαζί στο θάνατο!   Τουλάχιστον να τους θυμόμαστε παντοτινά  Όλγα

Όλγα

	3. 18-11-2008 22:18
	Το Νοημα Αγαπητοι φιλοι, Μακη Πυρ. & Ολγα.  Ισως καθε τοπος, και σιγουρα τουτος εδω της πατροπαραδοτης θυσιας, γεννα εκεινους τους καθημερινους ανθρωπους που σημαδευουν τους καιρους. Δηλαδη, τη ζωη των επομενων, που αλλοιως θαταν μια ανικανοποιητη φιλαυτία, μια δυστυχια χωρις Νόημα.   Η ιστορια ειναι αληθινη.  Δ.Σ.

Δ.Σ.

	4. 15-04-2009 04:32
	Ήρωες Πολύ ωραίο το διήγημα.Ο παππούς μου που πήρα το ονομά του, ήταν συμπολεμιστής του Μήτσου και περήφανος Αρτινός στο ηρωικό τάγμα ευζόνων 3/40.Η ανδρεία και η δύναμη της ψυχής αυτών των ανδρών ήταν μοναδική και τους ακολούθησε σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους,δίδαγμα και παράδειγμα για εμάς τους νέους. Μου είχε μιλήσει πολλές φορές για την ευσπλαχνεία που έδειχναν στους αιχμάλωτους ιταλούς παρά την κακουχία τους, μοιράζοντας ακόμα και τα ξεροκόμματα πού είχαν για τροφή μαζί τους. Πραγματικοί ΉΡΩΕΣ.

παντελής τ.